Meme dokusu ve meme hastalklar Memeler, bebegin belli bir gelisim asamasna kadar besin ihtiyacn karslamak uzere sut uretmekten ve salglamaktan sorumlu yaplardr. Memeler ergenlik oncesi donemde kz ve erkek cocuklarnda yaklask ayn buyuklukte olmalarna karsn, ergenlik doneminde yumurtalklarda ostrojen hormonu uretiminin baslamasyla hzl bir sekilde gelisim gosterirler. Memelerin ulastg nihai buyukluk genetik etkenlerle yakndan ilgili olmakla beraber, vucudun yag oran da buyuklugu etkileyen diger bir etkendir. Bunun dsnda memelerin buyuklugu vucuttaki hormonal degisikliklere de cevap verir ve ozellikle adet oncesi donemde kadnlar memelerinde dolgunluk ve bazen hafif agr hissedebilirler. Bu dolgunluk ve hassasiyet adet gormekle beraber hzla kaybolur. Gebelik doneminde ostrojen hormonu uretiminin daha da artmas memelerin buyumesine ve bazen hassaslasmasna neden olur. Meme dokusunun yaps Meme dokusu temelde vucut ter bezlerinden turemis bir yapdr ve gogus bolgesinde 2. ile 7. kaburgalar arasnda yerlesmistir. Ds ksm cilt ile kapl bu dokunun ic yapsnda salg bezleri, yag dokusu ve bag dokusu bulunur. Meme dokusunun hemen arkasnda bulunan pektoral kasn klf ile arasnda yer alan bosluk, meme dokusunu nispeten hareketli bir organ haline getirir. Memelerin her birinde ortada meme bas ad verilen koyu renkli yuvarlak bir yap vardr. Bu yapnn ortasnda da meme ucu ad verilen silindir seklinde, sutun esas bosaldg yap yer alr. Meme basnda yer alan salg bezleri kaygan bir sv salglayarak bu bolgenin esnek kalmasn ve enfeksiyonlardan korunmasn saglar. Her meme, lob ad verilen 15-20 adet bagmsz sut ureten birimden olusur. Her lob kendi icinde 20-40 adet daha ufak alt birime ayrlr. Bu alt birimler yine kendi iclerinde esas sut ureten hucrelerin toplandg cok sayda bolume ayrlrlar. Meme dokusu icinde uretilen sutu dsarya tasmak icin cok sayda sut iletim kanal ve kanalcklar bulunur. Boylece uretilen sut uretim yerinden kanalcklara, kanalcklar birleserek daha buyuk olan kanallara gecer. Kanallarda bulunan sut bebek emdikce bebegin disetleri ve dudaklarnn yaptg baskyla hemen meme basnda yer alan sut depocuklarna (sinus) ve buradan da meme ucunda yer alan cok sayda minik deliklerden bebegin agz bosluguna akar. Memede sut ureten birimleri birbirine baglayan ve meme dokusuna saglamlk kazandran yaplara Cooper baglar ad verilir. Meme dokusu hem kan damarlar hem de lenf dolasm sistemi acsndan oldukca gelismis bir yapya sahiptir ve dokunun lenf kanallar koltukaltnda yer alan lenf bezlerine tasnrlar. Gebelik doneminde memelerde ortaya ckan degisiklikler ve sut uretimi Meme dokusu gebelik doneminde artan hormonlarn etkisiyle daha ilk haftalardan itibaren onemli degisikliklere ugrar. Gebelik doneminde artan ostrojen hormonu memelerin icindeki sut iletim kanallarn gelistirir. Yine gebelik doneminde salgs belirgin olarak artan progesteron hormonu, sut salgsn yapacak olan sut uretici birimlerin buyumesini ve gelismesini saglar. Bu degisikliklerde gerekli olan enerji ve besin maddelerini saglamak icin meme dokusuna giden kan akm da onemli derecede artar ve bu nedenle goguslerin uzerinde yer alan yuzeye yakn toplardamarlar belirginleserek daha genislemis olarak gorulurler. Bu degisiklikler neticesinde gebeligin ikinci yarsndan itibaren kolostrum ad verilen ilk sut, meme kanallarnda salglanmaya hazr olarak bekler. Baz anne adaylarnda gebelik doneminde belirgin sekilde kolostrum salgs olabilir ve bu normal kabul edilir. Dogann inanlmaz gucu sut yapmnda da kendini gosterir Premature (zamanndan once dogmus) bebeklerin ihtiyac duydugu maddelerle miadnda dogan bebeklerin besin ihtiyaclar birbirinden farkldr ve buna uygun olarak gebelik haftasna gore kolostrumun bilesimi onemli degisiklikler gosterir. Boylece herhangi bir nedenle premature dogum gerceklesirse bebegin annesinden emdigi sut, erken dogmus olmann getirdigi ihtiyaclara daha iyi cevap verir. Prolaktin ve Oksitosin hormonlar Bu iki hormon sut uretiminde ve uretilen sutun sut kanallarnda ilerlemesinde onemli gorevler ustlenir. Bebek meme basn emdikce annenin beyin dokusunun derinlerinde bulunan hipofiz bezinde prolaktin hormonu salgs artar. Kana gecen bu hormon buradan meme dokusuna gecerek sut yapc hucrelerin sut yapmn baslatmasn saglar. Bebegin emmesi prolaktin salgsn artrmas yannda hipofiz bezinden kana oksitosin hormonu salglanmasn da artrr (Bebegin hayal edilmesi veya agladgnn duyulmas da ayn etkiyi yaratabilir). Oksitosin hormonu sut ureten hucrelerin etrafnda bulunan kas dokusunu harekete gecirerek bunlarn kaslmasn ve bu kaslmayla da sutun kanallarda ilerlemesini saglar. Ayrca oksitosin hormonunun kanallar genisletici etkisi sutun kanallarda ilerlemesini daha da kolaylastrr. Oksitosin hormonunun yuksek dozlarda rahimi kasc etkileri de vardr ve bu nedenle bu hormon dogum eylemi fizyolojisinde ve dogum sonras rahimin "toparlanmasnda" onemli gorevler ustlenir. Bu nedenle emziren annelerde, emzirmeyenlere gore rahim daha kolay "toparlanr". Oksitosin hormonunun rahimi kasc bu etkilerinden "suni sanc" olusturulmasnda ve dogum sonras kanamalar durdurmada da faydalanlr ve bu amacla bu hormonunun ilac haline getirilmis sekli serum icinde dsardan verilir. Sut uretimi arz ve talep kanunlarna gore isler. Bebek ne kadar emerse o kadar cok hormon salglanr ve o kadar cok sut uretilir. Emzirmis, veya emzirmekte olan bir anneyseniz bilirsiniz, henuz emzirmemisseniz bunu ileride yasayacaksnz: Emzirme eylemi esnasnda anne sutu kanallarda ilerlediginde olusan "hareketlenme" anne tarafndan hissedilebilir. Bunu anneler emzirme esnasnda goguslerde "karncalanma", "yanma", "uyusma", "kasnt", "urperme" ya da daha farkl sekillerde, genellikle "tuhaf" ancak "rahatszlk vermeyen bir sey" olarak hissederler. Baz anneler ise sut kanallarda ilerlediginde hicbir sey hissetmezler.